Depresja seniora

Wbrew pozorom depresja jest chorobą często spotykaną u osób starszych, jednak rzadko jest właściwie diagnozowana.  Szacuje się, że aż 15% starszych osób cierpi na depresję. Osoby w podeszłym wieku zmagają się z licznymi chorobami, które często mogą być maskami depresji. Choroba ta objawia się zupełnie inaczej u osób starszych, dlatego też bywa mylona z innymi schorzeniami. Nie oznacza to jednak, że jesień życia musi koniecznie oznaczać zachorowanie na depresję. Wielu seniorów cieszy się życiem bez względu na koleje losu.

Przyczyny depresji u osób starszych

Starszy wiek łączy się z wieloma nowymi sytuacjami – zaczynają się problemy zdrowotne, wiele osób musi zmierzyć się z chorobą własną lub współmałżonka, lub też jego śmiercią. Osoby takie często pozostają bez wsparcia i trudno im poradzić sobie samym. Samotność bywa często czynnikiem wywołującym depresję, ale czasem są to po prostu zmiany zachodzące w organizmie związane z procesem starzenia oraz stres. Zwiększone ryzyko zachorowania na depresję dotyczy zaś osób, które chorowały na depresję w przeszłości lub też chorował na nią ktoś z ich rodziny. Do czynników wywołujących depresję u osób starszych można zaliczyć:

• samotność i odizolowanie od ludzi
• choroby osób starszych
• przyjmowane leki
• lęki, obawa o przyszłość
• utrata bliskiej osoby
• utrata sensu życia

U osób powyżej 65. roku życia rozpoznaje się najczęściej obniżenie nastroju związane ze smutkiem czy przygnębieniem. Objawy depresji są także często stwierdzane przy chorobach somatycznych typowych dla podeszłego wieku oraz w otępieniu. Rozpoznanie depresji w zaawansowanym wieku bywa więc trudne ze względu na inne zaburzenia, które mogą przypominać objawy depresyjne lub wręcz je maskować. Na rozwój depresji wpływ mają także:

• wiek
• współwystępowanie chorób somatycznych
• czynniki stresowe
• zaburzenia słuchu
• niskie wykształcenie

Do czynników ryzyka należy więc również wiek – im człowiek starszy, tym prawdopodobieństwo wystąpienia depresji większe. Ryzyko depresji wzrasta z wiekiem, jednak nie jest z nim bezpośrednio związane. Ważniejszą rolę odgrywają tu czynniki stresowe związane np. z pogarszającym się zdrowiem. Niektóre choroby somatyczne częściej niż inne współwystępują z depresją. Są to m.in.:

• choroba wieńcowa, problemy z sercem
• niewydolność fizyczna
• choroby układu krążenia
• udary mózgu i uszkodzenia naczyń mózgowych
• cukrzyca i inne choroby metaboliczne
• przewlekłe choroby płuc
• choroby tarczycy
• choroby wątroby
• nowotwory

Objawy depresji osób starszych

Depresja u osób starszych trwa dłużej niż u młodych. Również czas rekonwalescencji po innych schorzeniach może się wydłużać ze względu na przeżywaną depresję. Jak ją rozpoznać?

Przede wszystkim należy pamiętać, aby odróżniać żałobę i smutek po stracie bliskiej osoby od depresji. Jeśli przygnębienie nie ustępuje po dłuższym czasie i uniemożliwia odczuwanie radości, może to być wskaźnikiem zaburzeń depresyjnych. Inne objawy depresji w podeszłym wieku to:

• zmęczenie
• bezsenność
• zaniedbywanie lub utrata hobby i zainteresowań
• wycofanie z życia społecznego, niechęć do wychodzenia z domu
• utrata apetytu i wagi
• trudności ze snem
• brak poczucia własnej wartości
• zwiększenie ilości spożywanych używek, w tym alkoholu oraz leków
• obsesyjne myślenie o śmierci, myśli i próby samobójcze

U osób po 60. roku życia w depresji mogą się zdarzać również urojenia. U seniorów często nie występują typowe objawy depresji, wielu z nich nie odczuwa smutku, ale np. spadek motywacji i dolegliwości fizyczne. Mogą pojawiać się poirytowanie lub nerwowość, osoby chore również często się zamartwiają. Niektórzy zapominają o posiłkach oraz przestają dbać o higienę, często pojawiają się także problemy z pamięcią. Objawy te często traktowane są jako przypadłości wieku starczego i nie są diagnozowane jako depresja.

Rozpoznanie depresji

U osób starszych w rozpoznaniu depresji mogą być przydatne badania hormonów, diagnoza problemów z tarczycą czy też niedoboru witaminy C, innych składników odżywczych lub odwodnienia, które mogą wyjaśniać objawy. Lekarz powinien też przeanalizować listę przyjmowanych przez pacjenta leków, pod kątem zmian nastroju itp. Również badania krwi czy tomografia pomagają wykluczyć inne przyczyny dolegliwości i wskazać na depresję. Warto pamiętać, że diagnoza depresji czy już samo skierowanie do psychiatry może być trudne, gdyż dla osób starszych problemy psychiczne były tematem tabu. Rozpoznanie depresji jest jednak bardzo ważne, ponieważ nieleczona choroba może prowadzić do śmierci. Depresja u osób starszych jest ważnym problemem i nie wolno jej lekceważyć. W jej diagnozie i leczeniu nieoceniona jest pomoc oraz wsparcie rodziny i bliskich.

Więcej artykułów dotyczących depresji znajdziecie na portalu o depresji Fundacji Wemenders.

Anna Góra, Fundacja Wemenders