Okołoporodowe zaburzenia psychiczne

Depresja poporodowa jest tylko jednym z szerokiego spektrum okołoporodowych zaburzeń psychicznych. Używa się tutaj terminu „okołoporodowe”, gdyż specyficzne zaburzenia psychiczne mogą pojawiać się zarówno w okresie ciąży, jak i po porodzie, tak więc okołoporodowe choroby psychiczne mogą zdarzyć się w każdej chwili w czasie ciąży lub nawet w ciągu roku po porodzie. Depresja poporodowa jest najpopularniejszą z nich, ale nie jedyną.

Czym charakteryzują się poszczególne zaburzenia?

Depresja poporodowa może objawiać się brakiem apetytu i problemami ze snem, trudnościami w koncentracji i podejmowaniu decyzji, brakiem zainteresowania dzieckiem i jego potrzebami, rozdrażnieniem, złością lub wściekłością, wycofaniem z interakcji z innymi, smutkiem i płaczem, ciągłym poczuciem przytłoczenia, pragnieniem ucieczki.

Depresja podczas ciąży – ma objawy podobne do depresji poporodowej, jednak pojawia się wcześniej – podczas trwania ciąży

Poporodowe zaburzenia lękowe charakteryzują się nadmiernymi obawami i lękiem, które są często skoncentrowane na dziecku, ponadto występują także trudności ze spaniem i jedzeniem, a niekiedy objawy fizyczne, takie jak biegunka, bóle głowy i nudności.

Poporodowe zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne charakteryzują się myśleniem obsesyjnym – u chorych pojawia się natłok przerażających, natrętnych myśli i wyobrażeń, które przychodzą do głowy i niezmiernie trudno jest się ich pozbyć, często związane są z przewidywaną krzywdą dziecka - i kompulsyjnym - robienie rzeczy w kółko, jak sprzątanie lub liczenie, aby zredukować te lęki i obsesje. 

Poporodowy zespół lęku napadowego (lęku panicznego) - dotyczy powtarzających się ataków paniki, które mogą obejmować takie objawy fizjologiczne jak: duszności, ból w klatce piersiowej, kołatanie serca i drętwienie lub mrowienie w kończynach. Niektóre kobiety podczas ataków paniki mają wrażenie zawału serca.

Poporodowy zespół stresu pourazowego (PTSD) - zwykle spowodowany przez traumatyczny poród (lub takie postrzeganie porodu), objawy są podobne do innych form stresu pourazowego w tym powtórne doświadczenie traumy - w myślach i koszmarach sennych.

Psychoza poporodowa to rzadka i niebezpieczna choroba, która wymaga leczenia psychiatrycznego, u chorych występują urojenia i / lub halucynacje oraz stany manii.

Należy jednak pamiętać, że istnieje wiele różnych objawów, nie są one takie same u wszystkich chorych, dlatego też ważna jest konsultacja z lekarzem i indywidualna diagnoza.  Więcej na temat depresji poporodowej znajdziesz na portalu Wemenders.com

Kiedy pojawiają się objawy?

Depresja poporodowa czy poporodowe zaburzenia lękowe mogą pojawić się jakiś czas po porodzie: dzień, tydzień, miesiąc, a nawet kilka miesięcy. Zaburzenia te mogą wystąpić w każdej chwili już podczas ciąży lub w ciągu pierwszych 12 miesięcy po urodzeniu. Ponadto, nie ma znaczenia, które dziecko urodziła kobieta – ryzyko wystąpienia psychicznych zaburzeń okołoporodowych jest takie samo, niezależnie od tego, czy urodziłaś pierwsze, drugie czy kolejne dziecko.

I pamiętaj, że nawet jeśli po urodzeniu dziecka jest Ci źle i nie czujesz się związana z maleństwem, to wcale nie oznacza, że jesteś złą matką. Jest to częste doświadczenie wśród matek w okresie okołoporodowym, a odczucia takie prowadzą do przytłoczenia poczuciem winy. Nawet mimo początkowych trudności, przywiązanie do dziecka w końcu rozwinie się u każdej matki. Najważniejszą rzeczą, jaką możesz zrobić, to uzyskać pomoc – diagnozę i leczenie dla swojej choroby - tak szybko, jak to możliwe, aby jak najszybciej je odzyskać.

Kto jest najbardziej zagrożony?

Przede wszystkim – na depresję i inne choroby psychiczne związane z ciążą i połogiem może zachorować każda kobieta. Wiek, kolor skóry, status społeczny czy materialny nie mają żadnego znaczenia. Istnieje wiele czynników ryzyka, które sprawiają, że bardziej prawdopodobne jest, iż dana kobieta zachoruje na okołoporodowe zaburzenia psychiczne. Jednak nie oznacza to jednak, że u każdej kobiety doprowadzi to do zaburzeń. Czynniki ryzyka dla depresji poporodowej i chorób pokrewnych to:

- przebyta wcześniej depresja (w tym poporodowa) lub zaburzenia lękowe

- przypadki depresji w rodzinie

- urazy psychiczne w dzieciństwie

- leczona niepłodność

- choroby tarczycy

- cukrzyca typu I, II lub ciążowa

- ciąże mnogie

- nieplanowana ciąża

- perfekcjonizm

- traumatyczny poród

- wcześniejsze poronienia

Jestem tatą. Co robić? Jak pomóc?

Po pierwsze, nie panikuj. To, co przeżywa twoja żona lub partnerka jest powszechną chorobą. Potrzebuje ona teraz twojego wsparcia i cierpliwości. Najważniejsze jest, aby być przy niej i wspierać ją w 100%. Niech twoja partnerka wie, że w nią wierzysz. Zgłoście się do lekarza, aby podjąć leczenie. Pomagaj jej stosować się do zaleceń lekarza i wspieraj ją na każdym kroku. Pamiętaj, że to depresja poporodowa to choroba i im szybciej twoja partnerka dojdzie do siebie, tym szybciej będzie mogła cieszyć się bliskością z dzieckiem.

Anna Góra
Fundacja Wemenders