Depresja w czasie ciąży.

Co robić, gdy nowe życie nas nie cieszy? Zjawisko depresji okołoporodowej zwykle kojarzy się z okresem po porodzie. Jednak co dziesiąta kobieta w ciąży zapada na depresję. Ważne jest by odróżnić chorobę od złego nastroju. Jak reagować i komu szczególnie zagraża depresja w ciąży? Niestety depresja w ciąży dla społeczeństwa i bliskich wydaje się absurdalna. Powszechnie okres oczekiwania na dziecko uważa się za czas radosny, ekscytujący. Jednak jak większość matek zauważa, ciąża bywa często trudna fizycznie, jak i psychicznie. Jest to czas, w którym pojawia się wiele lęków, problemów. Matki w tym okresie stawiają sobie wiele pytań- czy podołam? Jaką będę matką? Czy damy radę finansowo? Szczególnie ważne jest by zwracali uwagę na te zmiany bliscy, przede wszystkim partnerzy. Zwykle to oni zauważają pierwsi, że dzieje się coś niepokojącego. Same ciężarne zwykle wypierają ze swojej świadomości takie podejrzenia. Gdy kobieta nie odczuwa radości i szczęścia z idealistycznie postrzeganego ''stanu błogosławionego'' czuje się winna.

Ciąża niesie ze sobą wiele zmian pozytywnych, jak i negatywnych, przez co jest okresem bardzo stresogennym. Bez względu na to czy ciąża jest planowana i oczekiwana, niesie ze sobą niepokój, rezygnację z wielu planów. Nic więc dziwnego, że ciąża nieplanowana, która jest zaskoczeniem, będzie budzić więcej negatywnych emocji. Kobieta taką ciąże może postrzegać jako napotkaną krzywdę, stratę wolności, sylwetki, czy możliwości do samorealizacji. Nierozłącznymi obawami w czasie ciąży jest lęk o zdrowie swoje i dziecka, strach przed porodem, komplikacjami czy groźnymi sytuacjami w przyszłości. Początek każdej ciąży wiąże się z negatywnymi emocjami, problem jednak w tym że część kobiet umie sobie z nimi radzić, a inne nie. Przede wszystkim dotyczy to kobiet o niskiej samoocenie, nadwrażliwych, pesymistycznych. Najbardziej zagrożone depresją są te matki, które mają problemy z komunikowaniem się, nawiązywaniem relacji, proszeniem o pomoc. Jednak psychologowie mówią też o innych czynnikach zwiększających ryzyko depresji w ciąży:

• przeprowadzka do innego miasta w przeciągu ostatnich 6 miesięcy
• złe relacje z partnerem, własną matką
• wcześniejsze poronienia, komplikacje w ciążach poprzednich lub przy porodach
• choroby psychiczne lub samobójstwa w rodzinie
• wcześniejsze problemy ze zdrowiem psychicznym ( samookaleczenia, próby samobójcze 

Jak objawia się depresja w czasie ciąży?

Wykryć depresję wcale nie jest łatwo, gdyż ciąża w początkowym okresie zawsze przynosi skrajne emocje. Ciężarne mają obniżoną samoocenę, odczuwają smutek i lęk, zmęczenie, zniechęcenie do aktywności fizycznej, brak energii. Są to objawy depresyjne, które pojawiają się szacunkowo u 30-70 % ciężarnych. Jednak, gdy mieszają się one z poczuciem ekscytacji, radości, nadzieją, nie mamy tu do czynienia z depresją, a zmianami hormonalnymi. Niepokoić powinno jeśli przygnębienie nie mija przez kilka tygodni, miesięcy, a nawet pogłębia się. Kobieta żyje na zwolnionych obrotach, zmęczenie i smutek cały czas doskwiera, a rzeczy, które zwykle lubiła robić, nie wzbudzają zainteresowania. Ważnymi objawami depresji są zaburzenia rytmu dnia ( zmęczenie już o poranku, nadmierna senność, problemy z zasypianiem), zmiana apetytu ( brak apetytu lub jego wzrost) - niestety objawy te często kojarzone są z ciążą. 

Inne objawy to też:

•  krytyczna ocena siebie i świata
•  obniżona samoocena
•  poczucie winy i bezwartościowości
•  utrata zdolności do przeżywania radości

Diagnoza.

Niezwykle ważne jest zdiagnozowanie depresji w czasie ciąży. Jednak problemem jest, iż kobiety skutecznie ją ukrywają w obawie przed niezrozumieniem otoczenia. Nieleczona depresja ma swoje skutki w powikłaniach ciążowych(przedwczesny poród, niska waga urodzeniowa noworodka). Jednak ma swoje skutki również po porodzie. Dzieci kobiet z nieleczoną depresją są płaczliwe, niespokojne, w dalszym życiu miewają zaburzenia snu, objawy lękowe oraz depresyjne. Często same wymagają leczenia psychiatrycznego, ale również rozwijają się gorzej psychoruchowo i częściej chorują na przewlekłe choroby somatyczne.

Leczenie.

Bardzo ważną rolę w rozpoznaniu depresji odgrywa ginekolog, który powinien przeprowadzać dokładny wywiad z ciężarną. Dowiedzieć się dokładnie wszystkiego o wcześniejszych ciążach i porodach oraz sytuacji rodzinnej, czy też zawodowej. W momencie, gdy lekarz zauważa niepokojące objawy lub sama ciężarna je zgłasza, ważne aby ginekolog polecił konkretnego lekarza psychiatrę, doprowadził do konsultacji i był z nim w stałym kontakcie. Pamiętajmy że ginekolog nie jest psychiatrą, a leczenie powinien prowadzić tylko specjalista. Tak naprawdę leczenie antydepresantami nie jest zupełnie obojętne dla dziecka. Jednak są leki, które można stosować w ciąży. Lekarz powinien też rozważyć, jakie leczenie przyniesie więcej korzyści i czy tymczasowo jest możliwość odstawienia farmakoterapii. U niektórych pacjentów wystarczy psychoterapia, natomiast w ciężkich przypadkach stosuje się terapię elektrowstrząsami. Taką terapię przeprowadza się pod znieczuleniem ogólnym, przez co jest zupełnie bezbolesna, a jej efekty w wielu przypadkach są wyjątkowo szybkie i pozytywne. 

Najważniejsze jest zdanie sobie sprawy z problemu i podjęcie leczenia. Czasem leczenie może przedłużyć się na okres po porodzie, ale im większe wsparcie rodziny, tym lepsze efekty terapii.

Na podstawie artykułu Agnieszki Roszkowskiej.